1. Định nghĩa về thoái hóa võng mạc chu biên
Võng mạc là một lớp màng mỏng nằm phía bên trong nhãn cầu, có chức năng như phim máy ảnh tiếp nhận ánh sáng, thông qua những phản ứng hoá lý phức tạp dẫn truyền những thông tin phản ánh sự vật vào trung tâm thị giác. Võng mạc chu biên được hiểu là vùng võng mạc nằm ở phía xa nhất, không ảnh hưởng nhiều đến thị lực trung tâm. Đây là bộ phận tưới máu kém nhất, gặp nhiều tổn thương gây ra các biến chứng nặng nề lên toàn bộ võng mạc. Trong đó, biến chứng hay gặp nhất là bong rách võng mạc – một bệnh lý về mắt rất nghiêm trọng dẫn tới suy giảm thị lực, nguy cơ cao gây mù lòa vĩnh viễn.
Đặc biệt ở người cận thị, trục nhãn cầu kéo dài hơn bình thường làm cho võng mạc bị giãn căng, dần mỏng đi và thoái hoá thành các mảng teo võng mạc có hình dạng oval hay dải dài xuất hiện ở vùng chu biên của đáy mắt.
2. Các dấu hiệu bệnh thường gặp
2.1 Hiện tượng ruồi bay
Tại vị trí võng mạc bị chết do thiếu máu đồng thời tiêu võng mạc và dịch kính tại chỗ, các mạch máu nhỏ ở chu biên tạo ra những chấm đen hoặc dải kính thoái hóa trôi vào buồng dịch kính. Người bệnh thấy hiện tượng những chấm đen như đàn ruồi, muỗi hoặc vệt dài như sợi tóc, rễ tre trước mắt. Đặc biệt, khi ra trời nắng sẽ càng thấy rõ hơn hiện tượng này, mắt di chuyển tới đâu thì chấm cũng đen di chuyển theo tới đó.
Dấu hiệu này thường có nguyên nhân do tuổi tác, xuất hiện sớm hơn ở người bị cận thị, đa số các trường hợp không làm tổn thương võng mạc nên nhiều người chủ quan nhưng khi thấy xuất hiện đột ngột, tiến triển nặng kèm theo chớp sáng thì người bệnh nên đi khám soi võng mạc chu biên là rất cần thiết.
2.2 Hiện tượng chớp sáng trong mắt
Hiện tượng chớp sáng xuất hiện do dịch kích co kéo võng mạc. Người bệnh thường thấy chớp sáng như đom đóm hoặc vệt sáng giống như tia sét, đặc biệt nhìn thấy khi trời tối hoặc ngay cả khi đang nhắm mắt. Trong trường hợp này, người bệnh cần đi chụp khám đáy mắt để phát hiện sớm các tổn thương thoái hóa võng mạc vùng chu biên. Chớp sáng càng to và cố định tại 1 điểm là dấu hiệu thoái hóa chu biên nặng cần soi võng mạc càng sớm càng tốt.
2.3 Khuyết thị trường
Hiện tượng vùng đen lan dần từ xa tới khu vực trung tâm là dấu hiệu điển hình của bệnh thoái hóa. Lúc này, nước và dịch kính tràn xuống gây ra hiện tượng bong rách võng mạc, xuất hiện các vùng đen trên võng mạc. Ngay khi thấy có hiện tượng này, người bệnh nên đi kiểm tra thăm khám mắt ngay nếu không muốn bệnh trở nên trầm trọng hơn.
Việc phát hiện thoái hóa võng mạc thông qua dấu hiệu khi chưa gây biến chứng là rất quan trọng. Vì vậy, người bị cận thị nên đi soi võng mạc chu biên định kỳ ít nhất 6 tháng 1 lần, kiểm tra toàn bộ võng mạc là điều cần thiết.
3. Các nguyên nhân gây bệnh
- Chủ yếu xảy ra ở người bị cận thị cao kèm theo dấu hiệu thoái hoá võng mạc
- Thường ở người lớn độ tuổi trên 40 tuổi
- Một trong hai mắt đã gặp tình trạng bong võng mạc
- Xảy ra ở một số hội chứng tách lớp võng mạc bẩm sinh.
4. Điều trị bệnh như thế nào?
Bệnh khó phát hiện được thông qua kiểm tra mắt thông thường mà phải được nhỏ giãn kết hợp với khám soi đáy mắt chuyên sâu. Vì vậy, người bệnh cần có thói quen đi thăm khám mắt định kỳ 3-6 tháng/ 1 lần để bảo vệ sức khỏe đôi mắt và phát hiện sớm các vấn đề về mắt, ngăn ngừa nguy cơ bệnh diễn tiến nặng.
Hiện nay, phương pháp laser quang đông được coi là phương pháp điều trị hiệu quả các bệnh lý đáy mắt như bong rách võng mạc, thoái hoá võng mạc, … Phương pháp này hoạt động trên nguyên tắc dùng nhiệt (được chuyển từ năng lượng bức xạ) gây đông hủy mô có chủ đích, các tia laser tạo ra các điểm sẹo trên võng mạc quanh khu vực tổn thương, làm cho lớp màng thần kinh này được điều chỉnh áp dính xuống bên dưới, tránh tụ dịch đẩy bong lên.
Phương pháp này tương đối an toàn, có độ chính xác cao, không gây chảy máu, không cần vào phòng mổ, chỉ cần nhỏ tê trước khi thực hiện. Ngay sau khi chiếu laser quang đông xong, người bệnh có thể về nhà ngay và sinh hoạt bình thường, không cần ở lại viện theo dõi. Phương pháp này vẫn có thể áp dụng với thai phụ, nhưng sẽ tránh chiếu tia laser sau thời điểm thai kỳ 35 tuần.
Việc thực hiện chiếu laser võng mạc chu biên không nhằm cải thiện thị lực mà chỉ để giảm thiểu sớm nguy cơ mất thị lực, mất vùng nhìn khó hồi phục do bong võng mạc. Khi có dấu hiệu mắc bệnh, người bệnh hãy lập tức đến các bệnh viện mắt uy tín để được bác sỹ khám và đưa ra phác đồ điều trị thích hợp. Bên cạnh đó, người bệnh cần giữ các thói quen sinh hoạt khoa học như để mắt nghỉ ngơi thường xuyên, massage thư giãn mắt, bổ sung các thực phẩm tốt cho mắt chứa vitamin A cũng là cách để phòng ngừa bệnh hiệu quả.
Hiện nay, bệnh nhân có thể đến Trung tâm mắt công nghệ cao 3P Sài Gòn ngay khi có các dấu hiệu bệnh để được thăm khám và điều trị kịp thời. Tại Trung tâm mắt công nghệ cao 3P Sài Gòn, khách hàng sẽ được trực tiếp các bác sĩ nhãn khoa đầu ngành thăm khám và điều trị bằng hệ thống trang thiết bị hiện đại như máy chụp đáy mắt màu, máy laser quang đông võng mạc,…nhập khẩu trực tiếp từ các nước Anh, Mỹ, Nhật Bản.
