Dịch Covid-19 diễn ra trong suốt 2 năm nay không chỉ làm xáo trộn cuộc sống của chúng ta mà còn gây ra nhiều hệ lụy theo đó. Giờ đây mọi người phải làm quen với việc học tập và làm việc trực tuyến đồng nghĩa với việc mắt phải tiếp xúc thường xuyên các thiết bị điện tử. Điều này khiến mắt có cảm giác kém đi, nhìn mờ hơn, khi đeo thử kính cận lại thấy sáng, rõ hẳn ra. Nhiều người sẽ cho rằng mình bị cận thị, tuy nhiên, đừng vội kết luận vì đây có thể chỉ là hiện tượng cận thị giả hay cận thị tạm thời mà thôi. Đây có phải là một bệnh lý ở mắt? Làm sao để phân biệt cận thị giả và cận thị thật?
Cận thị giả là gì?
Cũng giống như các thuật ngữ y khoa khác như giả u, giả mang thai, giả nghén,… cận thị giả hàm ý không phải là bệnh lý cố hữu mà là những rối loạn thoáng qua rất giống một bệnh hay một hội chứng nào đó.
Cận thị giả là sự chuyển thể tạm thời, không liên tục về mặt khúc xạ của con mắt sang tình trạng cận thị. Khi đó ảnh của vật được nhìn sẽ hội tụ trước võng mạc (giống như trong cận thị) do sự co thắt thoáng qua của cơ thể mi, làm tăng công suất khúc xạ của mắt.
Những rối loạn này ở hai dạng: Thực thể hay cơ năng.
- Thực thể là do hệ thần kinh phó giao cảm bị kích động quá mức.
- Cơ năng là do mệt mỏi thị giác hay khó chịu nhất thời của mắt. Rất hay gặp trên sinh viên trong mùa thi hay những người làm nghề dùng mắt quá nhiều.
Trên những người tham gia thực nghiệm tình nguyện, khi bắt họ nhìn gần liên tục trong 7 tiếng sẽ có khoảng 60% bị cận thị ít nhất -0,5D.
Nguyên nhân gây cận thị giả
Một số nguyên nhân gây ra hiện tượng cận thị giả có thể kể đến như sau:
- Do làm việc với cự ly gần trong thời gian dài khiến mắt phải điều tiết liên tục dẫn đến mắt nhức mỏi, đau đầu, chảy nước mắt;
- Do chủ quan của người bệnh, khi mắt có hiện tượng mờ đi không đến khám tại các phòng khám chuyên khoa mắt mà đi cắt kính tại các cửa hàng kính;
- Do cơ thể mắc một số chứng bệnh như chấn thương mắt, viêm thể mi, dùng Atropine Sulfate 0.01% trong thời gian dài,…
Giả cận thị hay gặp ở lứa tuổi học đường, với tỷ lệ khoảng 20% và đối tượng nhân viên văn phòng.
Dấu hiệu nhận biết cận thị giả
Triệu chứng cận thị giả cũng giống cận thị thật, đó là mắt mỏi, nhìn xa bị mờ nhòe, nhức đầu, chảy nước mắt và khó khăn khi ghi chép sau một thời gian dài làm việc trong cự ly gần.
Nhiều trường hợp, người mắc cận thị giả lựa chọn giải pháp đeo kính trước khi thăm khám kỹ lưỡng với bác sỹ nhãn khoa. Thời gian đầu, người mắc cận thị giả đeo kính vào sẽ nhìn rõ hơn. Nhưng sau 1-2 tuần đeo kính, bệnh nhân sẽ cảm thấy mỏi mắt, nhức mắt, thường xuyên đau đầu và nhìn mọi thứ mờ dần đi. Nếu bệnh nhân vẫn tiếp tục cố gắng đeo kính sẽ khiến tình trạng này kéo dài, mắt phải điều tiết quá nhiều do đeo kính với số độ không phù hợp, dẫn đến cận thị thật.
Điều trị cận thị giả
Chữa cận thị giả rất đơn giản nếu được phát hiện đúng cách và điều trị đúng lúc. Theo các bác sỹ tại Trung tâm Mắt công nghệ cao 3P Sài Gòn, bệnh nhân cần lưu ý:
- Tùy thuộc mức độ cận thị giả mà bệnh nhân có thể được chỉ định sử dụng kính mắt chuyên dụng để hỗ trợ quá trình điều tiết nhẹ nhàng hơn và ngừng đeo kính khi mắt đã phục hồi hoặc bệnh nhân sẽ được chỉ định sử dụng các thuốc nhỏ mắt hỗ trợ điều tiết kèm với việc điều chỉnh thói quen sử dụng mắt.
- Tạo thói quen cho mắt nghỉ ngơi giữa các quãng làm việc để tránh tình trạng co quắp điều tiết với quy tắc 20/20/20: Sau mỗi 20 phút làm việc, hãy cho mắt ngơi nghỉ 20 giây, đồng thời nhìn ra xa 20 feet (6m) hoặc đi lại để thư giãn cho mắt.
- Đảm bảo cự ly sử dụng mắt hợp lý: chú ý ngồi đúng tư thế và giữ khoảng cách từ mắt đến sách báo là 35cm; tới màn hình điện thoại là 40-45cm; tới màn hình máy tính là 50cm – 60cm.
- Bổ sung dinh dưỡng cho mắt như các loại thực phẩm chứa vitamin A, B, D… trong thực phẩm và thuốc nhỏ mắt để mắt chống mệt mỏi và thoái hóa.
Cận thị giả là bệnh lý có thể dễ dàng điều trị, tuy nhiên nếu bỏ qua hoặc điều trị không đúng cách có thể khiến tình trạng cận thị diễn tiến nghiêm trọng hơn trên mắt. Khám mắt định kỳ là biện pháp hữu hiệu nhất để phát hiện chính xác các bệnh lý ở mắt, trong đó có cận thị giả. Đặc biệt với đối tượng là trẻ em, việc thăm khám định kỳ ngay trước thời điểm trẻ đến trường hoặc ngay khi có bất thường về thị lực ở mắt là hết sức cần thiết để đảm bảo mắt của trẻ được theo dõi, tầm soát khỏi các nguy cơ cận thị giả cũng như các tật khúc xạ khác.
